Nhà thờ và tiếng chuông ngân ẩn chứa những thông điệp, những giá trị văn hóa mang lại nhiều cảm xúc, sự hứng khởi để nhiều thi sĩ, nhạc sĩ làm nên các tác phẩm cho công chúng. Kiến trúc của nhà thờ tạo thành điểm nhấn và cũng là điểm đến tham quan cho khách du lịch. Ở Quảng Bình có rất nhiều nhà thờ mang dấu ấn văn hóa-lịch sử và kiến trúc rât ấn tượng, tiêu biểu là các nhà thờ sau:
Di tích tháp chuông nhà thờ Tam Tòa
Trong những ngày tháng chiến tranh phá hoại của đế quốc, Đồng Hới bị san phẳng hoàn toàn bởi bom đạn Mỹ. Nhà thờ Tam Tòa cũng bị đánh bom liên tục và đổ sập chỉ còn lại tháp chuông nứt vỡ, chi chít dấu vết đạn bom. Sau khi trở về với địa giới hành chính cũ, người dân Đồng Hới nói riêng và Quảng Bình nói chung có nguyện vọng giữ lại tháp chuông của nhà thờ như một chứng tích để giáo dục cho thế hệ trẻ sự tàn khốc của chiến tranh và nhớ đến công lao của thế hệ đi trước. Ngày 26-2-1997, UBND tỉnh Quảng Bình đã có Quyết định số 143/QÐ-UB, công nhận tháp chuông nhà thờ Tam Tòa là di tích văn hóa lịch sử cấp tỉnh với tên gọi là Chứng tích tội ác chiến tranh Tháp chuông nhà thờ Tam Tòa. Nằm trên theo trục đường Nguyễn Du, hiện nay, Tháp chuông nhà thờ Tam Tòa là điểm tham quan, chụp ảnh của khách du lịch khi đến tham quan nghỉ dưỡng tại Quảng Bình.
Nhà thờ Tam Tòa
Chính quyền địa phương đã bố trí địa điểm mới để giáo xứ Tam tòa xây lại mới nhà thờ tại P.Nam Lý, TP. Đồng Hới với diện tích rộng 2.000m vuông. Đặc biệt nhà thờ Tam Tòa mới được xây chủ yếu bằng đá. Hơn 1.000 khối đá granite đã được sử dụng để xây dựng các hạng mục,… Các khung cửa, mái vòm được thiết kế, xây dựng rất công phu. Mái vòm của nhà thờ được thiết kế dựa trên hình vòm để tạo ra không gian bên trong rộng thoáng không cần sử dụng đến các cột hoặc dầm nhưng vẫn đảm bảo được kết cấu chắc chắn. Bên trong nhà thờ được thiết kế theo phong cách kiến trúc Roman, một phong cách kiến trúc châu u thời Trung đại. Phía trước nhà thờ Tam Tòa được thiết kế với 2 đỉnh chóp đối xứng hai bên và một đỉnh chóp ở giữa thấp hơn, phía trong 3 đỉnh chóp treo 3 quả chuông có khối lượng khoảng 1 tấn được nhập khẩu từ Pháp. Giáo xứ Tam Tòa ngày xưa là nơi nhà thơ Hàn Mặc Tử từng tham dự thánh lễ. Chính vì vậy hiện nay bên trong khuôn viên nhà thờ mới có đặt bức tượng của nhà thơ này. Nhà thờ Tam Tòa mới hiện nay mở cửa cho cả khách du lịch vào tham quan, chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo của mình.
Thánh đường giáo xứ Gia Hưng
Tọa lạc tại xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, cách trung tâm du lịch Phong Nha khoảng 2km, Nhà thờ được khánh thành vào ngày 18 tháng 2 năm 2017 sau hơn 4 năm xây dựng nhằm phục vụ nhu cầu văn hóa tín ngưỡng cho bà con nhân dân công giáo và đồng bào có nhu cầu chính đáng về đức tin tôn giáo trong vùng. Nhà thờ giáo xứ Gia Hưng tận dụng lại bộ khung các cột, kèo bằng gỗ lim từ nhà thờ cũ, cùng với những biến tấu hài hòa về kiến trúc và không gian đã làm cho ngôi thánh đường mới có nhiều điểm nhấn đặc biệt, đan xen giữa sự hiện đại và nét truyền thống. Những chi tiết bằng gỗ dưới các thanh kèo tạo mái vòm được chạm trổ công phu, tinh xảo, phần nội thất bên trong giáo đường được làm chủ yếu bằng gỗ làm tăng thêm sự cổ kính. Phần cổng chính của nhà thờ có kiến trúc ba cửa chính với 3 tầng tháp được xây cách điệu bằng bê tông cốt thép, phần mái trên cùng uốn cong theo kiểu kiến trúc mái chùa đặc trưng của miền Bắc Việt Nam. Tầng trên cùng của cổng tháp đặt tượng chúa. Nhìn tổng thể mặt trước nhà thờ vừa có nét hiện đại vừa mang nét truyền thống nhưng là thành một tổng thể hài hòa, quen thuộc với tâm thức người Việt.
Ngày nay, nhà thờ Gia Hưng trở thành điểm đến thú vị trong chuyến ngoạn ngược dòng sông Son của khách du lịch bằng thuyền hoặc bằng xe đạp.
Từ Trung tâm du lịch Phong Nha khách du lịch đạp xe theo con đường rợp bóng hai hàng tre để đến nhà thờ. Kết hợp tham quan, chụp ảnh và chiêm ngưỡng phong cảnh hữu tình, tìm hiểu cuộc sống bình dị của người dân địa phương, các làng mạc hai bên bờ sông Son. Khách du lịch còn có thể trải nghiệm các thức chế biến nông sản, làm bánh hay nấu rượu của các hộ dân ở trong vùng.
Nhà thờ Hạt Hướng Phương
Tọa lạc tại làng Hướng Phương, xã Quảng Phương, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, Nhà thờ Hạt Hướng Phương là một trong những nhà thờ lớn và được xây dựng từ rất lâu. Nơi đây vẫn giữ được vẻ đẹp của kiến trúc cổ kính riêng có trong những ngày đầu xây dựng.
Nếu có dịp ghé đến nhà thờ vào những ngày bình thường trong năm, bạn vẫn sẽ bị say mê trước không gian ấn tượng của nơi đây. Còn vào những ngày lễ đặc biệt, nhất là vào dịp Giáng sinh, nhà thờ Hạt Hướng Phương được trang trí vô cùng cuốn hút, cây thông noel với ánh đèn đủ màu lung linh với nhiều tiểu cảnh mô phỏng nơi chúa sinh ra đời.
Nhà thờ Đồng Dương
Ở Đồng Hới trước đây có đến 3 nhà thờ thiên chúa giáo cùng tồn tại, đó là nhà thờ Tam Tòa thuộc phường Đồng Hải ngày nay, nhà thờ Nguyên Cát thuộc làng Nguyên Cát, xã Bảo Ninh. Nhà thờ này đã bị bom Mỹ đánh sập chỉ còn dấu tích chân móng đổ nát. Nhà thờ Sáo Cát hay còn gọi là nhà thờ Đồng Dương thuộc thôn Đồng Dương, xã Bảo Ninh ngày nay.
Bảo Ninh trước đây vốn là một doi cát nhỏ nằm phía Đông dòng Nhật Lệ. Người dân chủ yếu sinh sống bằng nghề đóng sáo đánh bắt cá vùng nước nông gần bờ. Năm 1867, giáo phận Huế cho thành lập giáo xứ Sáo Cát rồi cho xây dựng nhà thờ này và nó có tên Sáo Cát. Năm 1954, sau hiệp định Genève, đất nước ta tạm thời bị chia cắt tại vĩ tuyến 17. Giáo xứ Sáo Cát dưới sự hướng dẫn của cha sở Cressonnier đã đưa giáo dân xứ Sáo Cát vào định cư ở Lăng Cô thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế ngày nay. Vào vùng đất mới nhưng giáo dân vẫn giữ nguyên tên làng Đồng Dương và nhà thờ mới cũng được đặt lại tên Sáo Cát.
Trải qua hơn 150 năm, hiện nay nhà thờ Đồng Dương vẫn còn khá nguyên vẹn từ mái ngói, tháp chuông cao vút, các khung vòm đặc trưng trên các ô cửa, những viên gạch tươi nguyên màu đỏ và cả những rêu phong của thời gian như một nhân chứng lịch sử, chứng kiến sự ác liệt của cuộc chiến và quá trình phát triển vượt bậc của Bảo Ninh.
Khách du lịch có nhiều cách để tiếp cận với nhà thờ Đồng Dương, ngồi xe điện, đi xe gắn máy hoặc đạp xe đạp,… qua cầu Nhật Lệ 1, rẽ phải theo đường Nguyễn Thị Định chưa đến 1km là đến được nhà thờ cổ này.
Nhà thờ giáo xứ Hội Nghĩa
Thuộc thôn Hạ Vàng, thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch, lưng tựa vào rừng núi mặt hướng ra sông Son, Nhà thờ với màu sơn vàng như một điểm nhấn thu hút ánh nhìn của du khách khi ngồi thuyền tham quan động Phong Nha. Nhà thờ được xây mới theo kiến trúc Gothic đặc trưng với phần dưới là 3 cửa, cửa chính giữa lớn nhất, phần giữa có những ô kính nhiều màu sắc, và trên cùng là tháp chuông nhọn thẳng đứng, cao vút. Với vị trí đắc địa, nhà thờ tô điểm thêm cho phong cảnh thanh bình mỗi buổi chiều nghiêng nắng bên dòng sông Son.
Nhà thờ là nơi sinh hoạt tính ngưỡng của đồng bào Công giáo, chính vì vậy, dù là mới xây hay đã thành di tích thì khi đến tham quan, chụp hình khách du lịch vẫn nên mặc trang phục nghiêm chỉnh, giữ gìn vệ sinh chung và tuân theo các nội quy, quy định nơi đến.
Nhà thờ ngày nay còn là điểm tham quan của khách du lịch đến tìm hiểu về lịch sử, kiến trúc,… và hơn thế nữa là cùng hòa chung vào các hoạt động vui chơi vào các dịp lễ đặc biệt như dịp Giáng Sinh.
