Làng nghề truyền thống là một nét văn hóa đặc trưng của Việt Nam, nơi lưu giữ những giá trị tinh thần và vật chất của dân tộc. Quảng Bình cũng là một tỉnh có nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng, mang đậm bản sắc địa phương. Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 29 làng nghề, làng nghề truyền thống được công nhận, trong đó có 19 làng nghề và 10 làng nghề truyền thống (chiếm 34,5%). Các làng nghề ở Quảng Bình trải dài trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố, mỗi làng lại có một thế mạnh riêng, có thể kể đến các làng nghề: Làng chiếu cói An Xá (Lệ Thủy), làng nghề đan lát mây tre Thọ Đơn (Quảng Trạch), làng bánh tráng Tân An (Quảng Trạch),… Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những làng nghề truyền thống tiêu biểu, cũng như một số gợi ý về lịch trình du lịch kết hợp khám phá các làng nghề, tìm hiểu về quy trình sản xuất, khám phá những nét đẹp văn hóa độc đáo của địa phương.
Hướng dẫn tham quan và trải nghiệm các làng nghề truyền thống tại Quảng Bình
Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, những làng nghề truyền thống của Quảng Bình nổi lên như những nốt trầm lắng trong hành trình du lịch. Không chỉ là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa, chúng còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và hỗ trợ cộng đồng địa phương, góp phần tạo nên một bức tranh du lịch giàu bản sắc và ý nghĩa. Để có một chuyến đi thuận lợi, bạn hãy chú ý một số yếu tố sau:
1. Lên lịch trình phù hợp
- Dành 2-3 ngày để thong thả trải nghiệm.
- Đi vào mùa khô (từ tháng 4 đến tháng 8) rất thuận tiện di chuyển và tham quan, nhưng vào mùa đông xuân (từ tháng 9 đến tháng 3), khí trời rất mát mẻ.
- Lên danh sách các làng nghề muốn tới: làng chiếu An Xá, làng nón Quy Hậu, làng rèn đúc Mai Hồng, làng đan lát Thọ Đơn, làng nước mắm Cảnh Dương…
- Mỗi làng thường chỉ cách nhau vài km, nên thuê xe máy hoặc xe ô tô để tham quan linh hoạt.
2. Chuẩn bị trước khi đi:
- Mang trang phục thoải mái, mũ nón, kem chống nắng.
- Chuẩn bị tiền mặt để mua sắm đồ lưu niệm.
- Tìm hiểu trước về lịch hoạt động của từng làng để tận dụng thời gian tham quan hiệu quả.
3. Mẹo vặt cho chuyến đi:
- Mua sắm vào buổi sáng để có nhiều lựa chọn.
- Nên hỏi giá trước khi mua hàng.
- Tôn trọng không gian làm việc của nghệ nhân, xin phép trước khi chụp ảnh.
- Mặc cả nhẹ nhàng, đừng ép giá quá mức.
- Giao lưu thân thiện với người dân để có thêm nhiều trải nghiệm thú vị.
Lịch trình du lịch tham quan các làng nghề truyền thống
Ngày 1: Đồng Hới – Làng chiếu cói An Xá (Lệ Thủy) – Làng nón lá Quy Hậu (Lệ Thủy) – Làng nghề nước mắm Bảo Ninh – Đồng Hới
Sáng sớm, tạm biệt Đồng Hới, chúng ta bắt đầu hành trình khám phá làng nghề sôi động của Quảng Bình. Điểm dừng đầu tiên là làng chiếu cói An Xá (Lệ Thủy) – nơi những tấm chiếu mềm mại, bền đẹp được dệt nên từ bàn tay khéo léo của các nghệ nhân. Ngắm nhìn từng sợi cói khô được se thành tơ, lắng nghe tiếng thoi dệt rộn ràng, bạn sẽ cảm nhận được cả tâm hồn quê hương thấm đẫm trong từng sản phẩm.
Trưa đến, hãy dừng chân tại một nhà hàng địa phương ở Lệ Thủy, thưởng thức những món ăn đậm đà hương vị xứ Quảng. Sau khi nạp năng lượng, buổi chiều, chúng ta sẽ tiếp tục hành trình đến làng nón lá Quy Hậu, cũng thuộc huyện Lệ Thủy. Nơi đây cái nôi của những chiếc nón lá xinh xắn, từng che nắng che mưa cho bao thế hệ người dân Quảng Bình. Tìm hiểu quy trình làm nón lá, từ công đoạn phơi lá láng tươi, nhuộm lá đến tạo hình, trang trí, bạn sẽ càng thêm trân trọng công sức tỉ mỉ của những người thợ. Thú vị hơn, bạn còn có thể tự tay thử làm chiếc nón lá mang về làm kỷ niệm, chắc chắn sẽ là trải nghiệm khó quên.
Buổi chiều, chúng ta sẽ di chuyển đến một làng nghề độc đáo khác – làng nghề nước mắm Bảo Ninh (Đồng Hới). Tưởng tượng hương thơm nồng nàn của nước mắm truyền thống, quyện với vị mặn mòi của biển cả, chỉ nghĩ thôi cũng đã kích thích vị giác. Tham quan cơ sở sản xuất, tìm hiểu quy trình ủ chượp từ 8 đến 12 tháng và chắt lọc nước mắm từ cá nục mu, bạn sẽ càng thêm yêu quý gia vị đậm đà này.
Kết thúc ngày 1, trở về Đồng Hới với tâm hồn tràn ngập cảm xúc, hành trang đầy những kỷ niệm và sản phẩm thủ công độc đáo. Ngày mai, cuộc hành trình khám phá làng nghề Quảng Bình còn tiếp tục, hứa hẹn sẽ mang đến nhiều điều thú vị hơn nữa!
Ngày 2: Làng nón Thổ Ngọa – Làng bánh tráng Tân An (Quảng Trạch) cách Ba Đồn 4km – Làng nghề nước mắm Cảnh Dương (Quảng Trạch) – Đồng Hới
Sáng ngày thứ hai, tạm biệt Đồng Hới, chúng ta lên đường về hướng nam, hướng đến làng nghề nón lá Thổ Ngọa nổi tiếng với những chiếc nón lá, nhất là qua câu nói “Nón đẹp Ba Đồn, gái xinh Đức Thọ”. Tại đây, bạn sẽ được chiêm ngưỡng bàn tay tài hoa của các nghệ nhân, tự tay thử làm chiếc nón của riêng mình, và cảm nhận hương thơm dịu mát của lá dừa.
Tiếp tục hành trình về hướng nam, chỉ cách Ba Đồn 4km, ta sẽ ghé thăm làng bánh tráng Tân An thuộc Quảng Trạch. Từng chiếc bánh tráng mỏng tang, trắng ngần, thơm phức mùi gạo và mè rang, là món quà tuyệt vời dành cho người thân. Tại đây, bạn có thể tìm hiểu quy trình làm bánh truyền thống, trò chuyện với những người thợ khéo léo, và thưởng thức những chiếc bánh nóng hổi ngay tại làng. Đây là dịp tuyệt vời để bạn tìm hiểu quy trình làm bánh truyền thống và mua những bịch bánh làm quà, mang theo hương vị Quảng Trạch về bên mình.
Buổi chiều, hãy dừng chân tại làng nghề nước mắm Cảnh Dương, nơi từng giọt nước mắm sóng sánh mang cả hồn biển cả vào trong hương vị đậm đà, mặn mà. Tham quan khu sản xuất, tìm hiểu quy trình chắt lọc tinh túy trong 2 đến 3 năm từ loại cá vô cùng đặc biệt là cá Hàm Hương (còn được gọi là Long Chính ngư), bạn sẽ thêm trân trọng từng giọt gia vị đặc biệt này.
Cuối ngày, trở về Đồng Hới, nghỉ ngơi sau hành trình khám phá thú vị và chuẩn bị cho sự trở lại đầy ắp kỷ niệm.
Những làng nghề địa phương đang đóng góp nào những nỗ lực du lịch cộng đồng
Nét đẹp đa sắc của du lịch bền vững đang vươn lên rực rỡ trong những năm gần đây, và làng nghề truyền thống chính là một mảnh ghép không thể thiếu trong bức tranh ấy. Tại Quảng Bình, những làng nghề rèn đúc, dệt chiếu, làm nón lá… không chỉ lưu giữ tinh hoa văn hóa dân tộc mà còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển bền vững của địa phương.
Người dân chính là những nghệ nhân tài hoa, họ thổi hồn vào từng sản phẩm, kể cho du khách nghe những câu chuyện truyền thống qua tiếng đục, tiếng dệt thoăn thoắt. Du khách đến đây không chỉ mua sắm, mà còn được trải nghiệm, học hỏi, hòa mình vào nhịp sống sôi động của cộng đồng. Thu nhập từ du lịch làng nghề mang lại nguồn sinh kế ổn định cho người dân, góp phần giảm nghèo, cải thiện đời sống, tạo dựng một tương lai vững chắc.
Du lịch làng nghề không chỉ gói gọn trong tham quan, mua sắm, mà còn là cơ hội để du khách cảm nhận trọn vẹn hồn cốt văn hóa Quảng Bình. Những điệu hò, câu hát vang lên giữa khung cảnh làng quê thanh bình, cảm nhận tinh thần lạc quan, yêu đời của người dân nơi đây. Các hoạt động văn hóa truyền thống được lồng ghép khéo léo vào trải nghiệm tham quan, tạo nên một bức tranh du lịch đa sắc, giàu bản sắc địa phương.
Quảng Bình đang nỗ lực từng ngày để đưa du lịch làng nghề lên một tầm cao mới, hướng đến sự phát triển bền vững và toàn diện. Bằng cách lựa chọn tham quan các làng nghề, du khách không chỉ góp phần tạo nên những trải nghiệm du lịch độc đáo mà còn cùng chung tay vun đắp cho tương lai tươi sáng của cộng đồng địa phương.
